۶.۱: اهداف درس

پس از پیش نویس پیام های خود برای مخاطبین، گام بعدی در نظر گرفتن استراتژی ها و روش های مختلف برای رساندن پیام است.

در این درس شما یاد خواهید گرفت:

· چگونه ائتلاف ها در رساندن پیام مفید خواهند بود

· چگونه باید یک ائتلاف ایجاد کرد

· روش های مختلف رساندن پیام به مخاطبین مختلف

در انتهای این درس، شما طرحی تهیه خواهید کرد که طبق آن از طریق ائتلاف ها و فعالیت های فراگستر پیام خود را به مخاطبین برسانید.

۶.۲: گفتگو با کنشگران

مطالعه موردی توانا در خصوص
کمپین یک میلیون امضا
نشان می دهد که چگونه کمپین با گروه های دیگر برای ایجاد یک ائتلاف در جهت برابری پیوند برقرار کرد:

بنا به گفته فریبا داودی مهاجر، کمپین در پی‌شبکه سازی در سطح محلی، منطقه‌ای و در نهایت بین المللی بوده است.
[1]
کمپین توانسته است با شبکه‌های محدودتری در زمینه حقوق زنان نیز همچون کمپین علیه سنگسار، ارتباط برقرار کند. پروین اردلان معتقد است ”مفهوم برابری حساسیت ما نسبت به نابرابری در زمینه‌های مختلف را برانگیخته است … و در واقع این امر نقطه مشترکی است میان ما، جنبش‌های دانشجویی، اقلیت‌ها و حتی جنبش‌های کارگری…”
[2]
طی‌کمپین دهمین انتخابات ریاست جمهوری، جنبش زنان در ائتلافی به همراهی بیش از 40 گروه فعال حقوق بشر، سعی‌در مطرح کردن مفهوم برابری در میان خواسته های کاندیدا‌ها داشتند.
[3]
همچنین، پس از انتخابات نیز، اعضای کمپین در حمایت از خانواده‌های زندانیان، به خصوص زنان، شبکه‌ای را ایجاد کردند تا خانواده‌ها را پشت درب زندان‌ها همراهی کرده، در اعتراضاتشان شرکت کرده و تجارب خود را به خانواده‌ها انتقال دهند.

در طی‌دو سال اخیر، بسیاری از فعالان کمپین مجبور به ترک کشور شدند و سعی‌کردند تا از طریق رسانه‌های آزاد، جامعه مدنی و سازمان‌های بین المللی، موارد نقض حقوق بشر در ایران را انعکاس دهند. بنا به گفته یکی‌از فعالان دنیای بیرونی امکانات بسیاری به ما می‌‌دهد، آزادی بیان و تجمعات امکان فعالیت آزاد را به ما داده به طوری که بتوانیم صدای فعالان در ایران را انعکاس دهیم.
[4]
به عقیده یکی‌دیگر از اعضای کمپین “در این میان، آن بخش از فعالان جنبش زنان که به تازگی ایران را ترک کرده‌اند، با حضور خود در جمع زنان فعال خارج از ایران و ارتباطات گسترده و عمیق با فعالان زن داخل ایران، توانستند مرز بین فعالان “داخل‌نشین و خارج‌نشین” را تا حد خیلی زیادی کمرنگ کنند و پل ارتباطی قابل اطمینانی بین این دو بخش از جنبش زنان باشند.”
[5]

در سطح جهانی‌نیز شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، نقش مهمی‌را در مطرح کردن خواسته‌های زنان در سطح جهانی‌ایفا نموده و این در حالی‌است که افراد سرشناسی چون دالای لاما حمایت خود را از جنبش زنان در ایران اعلام کرده اند. چند تن‌از اعضای کمپین نیز به دلیل فعالیت‌هایشان در کمپین جوایز بین المللی دریافت نموده اند از جمله آن‌ها عبارتند از جایزه اولاف پالمه 2007، جایزه دویچه وله/ گزارشگران بدون مرز 2008، جایزه سیمون دوبوار برای آزادی زنان 2009، جایزه حقوق زنان جهان بنیاد اکثریت فمینیستی 2009 و جایزه زنان منتخب سال مجله گلمور 2009.

در گفتگو توانا با
ایوان مارویک
، او توضیح می دهد که چگونه جنبش آتپور پیام خود را منتقل نموده و ائتلافی در جهت رسیدن به هدف مشترک ایجاد نموده اند:

یکی از مشکلاتی که ما با آن از آغاز کار روبه رو بودیم، نبود مطبوعات مستقل و فراگیر بود چه در بلگراد و چه در دیگر شهرهای صربستان… در تقابل با این مشکل هم ما به چاپ پوستر، شبنامه، خبرنامه، گرافیتی و شعارنویسی و اطلاع رسانی از طریق دیوارها روی آوردیم. پس از آن که دامنه جنبش را به بیرون از بلگراد کشاندیم و در سرتاسر کشور ریشه دواندیم، متوجه شدیم که در بسیاری از شهرهای کوچک… رسانه های محلی موجود بود و جالب این که این رسانه های کوچک محلی تا وقتی که صرفا به مشکلات مردم محل می رسیدند، از آزادی بیشتری نسبت به رسانه های سراسری برخوردار بودند. بنابراین زمانی که ما توجه خودمان را معطوف کردیم به مشکلات محلی مردم، از طریق همین رسانه های محلی نیز برای جنبش یک پوشش خوبی در چهارگوشه کشور دست و پا کردیم.

بالاخره وقتی نظام متوجه شد که چه اتفاقی دارد می افتد، تمام تلاش خود را کرد تا از پخش و نشر این رسانه های محلی جلوگیری کند. ولی دیگر دیر شده بود و نظام این امکان را نداشت تا از فراگیر شدن و توسعه رسانه های محلی از روزنامه گرفته تا ایستگاه های رادیویی محلی جلوگیری به عمل آورد. هنگامی هم که مقامات شروع به این کار کردند، با واکنش تند مردم روبه رو شدند و برای حمایت از رسانه های محلی خود در برابر مقامات ایستادگی نشان دادند…

در داخل بلگراد هم ما یک سازمان دهی مخصوصی از جنبش را تحت عنوان “شاخه مقاومت محله” داشتیم. یکی از کارهای مهم این شاخه ها در محلات شهر بلگراد هم این بود که به مردم از طریق هیات های موجود در هر مرحله در ارتباط با پیشرفت کار جنبش اطلاع رسانی کنند. با چاپ و پخش خبرنامه و شب نامه از طریق کمیته های محلات پایتخت، یک کارزار وسیع اطلاع رسانی درباره جنبش را به این ترتیب آغاز کردیم.

نیاز اصلی ما این بود که یک ائتلافی به وجود آوریم، هرچه وسیع تر، ائتلافی که قادر باشد در حمایت از یک نامزد واحد بر علیه میلوسویچ به میدان بیاید و کارزاری را در پیش بگیرد که به پیروزی نامزد واحد با بیش از 50% آرا بیانجامد. در مرحله دوم باید آماده می شدیم برای به میدان آمدن دوباره و این بار برای دفاع از رایی که داده بودیم و از پیروزی که به دست آورده بودیم و ایستادگی در برابر هرگونه تلاش نظام برای تقلب و دزدیدن آرا. بنابراین شکل دادن به چنین ائتلافی از چندین جهت حائز اهمیت بود. نخست از دیدگاه سیاسی ما نیاز داشتیم تا حداکثر ممکن احزاب بزرگ و جریان های کلان سیاسی از این نامزد واحد علیه میلوسویچ اقدام کنند.

در وهله دوم و این بار از دیدگاه تشکیلاتی ما نیاز داشتیم تا در راستای سازمان دهی اعتصابات سراسری در صورت تقلب انتخاباتی از سوی نظام، ائتلافی هرچه گسترده تر از سازمان های مدنی، اتحادیه های کارگران، انجمن های محلی کشاورزان و از همه فعالیت های اجتماعی به وجود بیاوریم. بنابراین سازمان دهی یک چنین ائتلافی جدا حائز اهمیت زیادی بود. با این حال راهکار ما برای به وجود آوردن چنین ائتلافی این نبود که هرطور شده همه جریان های سیاسی و مدنی را دور یک میز جمع کنیم و با همه آن ها بر سر یک راهبرد و هدف واحد با اتفاق برسیم. چنین تلاش هایی بارها در گذشته صورت گرفته بود و به هیچ جایی هم نرسیده بود، دقیقا به خاطر همان اختلاف نظرهایی که پیشتر به آن اشاره شد.

بنابراین، اولین کاری که کردیم این بود که نخست هدف را مشخص کنیم و پس از آن هم راه و روش رسیدن به هدف را تبیین کنیم. ما این کار را زمانی شروع کردیم که تعدادمان از ده یا دوازده نفر تجاوز نمی کرد. با این حال به دقت هم رایزنی کردیم و به همه سخن ها گوش دادیم تا ببینیم مخرج مشترک همه این جریان های سیاسی کدام است و وقتی متوجه شدیم که مخرج مشترک همه این است که میلوسویچ باید برود و از حکومت کناره گیری کند و باید یک انتخابات آزاد برگزار شود، کارمان را براساس همین هدف مشترک سازمان دهی کردیم و در پیش بینی تقلب در انتخابات از سوی نظام هم، روش اعتصابات سراسری و نافرمانی مدنی را برای جنبش اتخاذ کردم و در همین راستا هم شروع به کار و سازمان دهی نیروها کردیم.

نکته مهم دیگر این که از همان آغاز کار، اساس را برپایه مبارزه بدون خشونت گذاشتیم و تصمیم گرفتیم که مبارزه با نظام را از دریچه انتخابات سازمان دهی کنیم و نظام را در انتخابات شکست دهیم و اگر نظام به تقلب متوسل شد با اعتصابات سراسری و نافرمانی مدنی، نظام را مجبور به قبول شکست و نتیجه انتخابات کنیم. بنابراین هنگامی که این مخرج مشترک، این هدف و این روش مشخص شد، به سراغ سازمان های مدنی و سیاسی و اتحادیه های صنفی و کارگری رفتیم و این مسائل و فرمول مبارزاتی ساده را توضیح دادیم و از آن ها خواستیم که در این راه که تنها راه رسیدن به پیروزی بود، از ما حمایت کنند و با گذشت زمان- چرا که مدتی طول کشید تا توانستیم جمعی را متقاعد کنیم- موفق شدیم تا سازمان های مطرح و جریان های عمده سیاسی و چهره های شاخص اجتماعی را با خود در این راه همسو و همقطار کنیم و هنگامی که انتخابات فرا رسید، توانستیم برنامه ای را که در این مدت تهیه دیده بودیم، به مرحله اجرا درآوریم.

هنگام مطالعه این موارد، این سوالات را در نظر بگیرید:

· کنشگران (اشاره شده در بالا) از چه روش هایی برای انتقال پیام خود استفاده نموده اند؟

· آیا این روش ها موثر بودند؟

· کنشگران با چه افراد و گروه هایی همکاری نموده اند؟

۶.۳: چگونه یک ائتلاف می تواند مفید باشد

یکی از راه های موفقیت کنشگران، ایجاد ائتلاف با افراد و سازمان هایی است که از طرق مختلف از فعالیت های آن ها حمایت می کنند. یک ائتلاف این گونه می تواند تعریف شود:

· “اتحادی از سازمان های” مختلف که بر سر یک موضوع مشترک و اهداف مشخص فعالیت می کنند.

· اتحاد موقت افراد و گروه هایی که برای رسیدن به مقاصد سیاسی و غیر سیاسی با هم همکاری می نمایند.

هنگام توسعه استراتژی خود برای ایجاد یک ائتلاف، این سوالات را در نظر بگیرید:

· چرا ائتلاف ها اهمیت دارند؟

· آیا تاکنون با ائتلافی همکاری نموده اید؟

· مزایای این فعالیت ها چه بوده؟

· معایب این فعالیت ها چه بوده؟

در یک ائتلاف هم پیمانان می توانند:

· به موضوع فعالیت شما اعتبار بخشند. اعتبار هر گروه از طریق همکاری آن با دیگر اعضای ائتلاف می تواند ارتقا یابد و شما می توانید با افراد و گروه های مختلف سیاسی که در عرصه تصمیم گیری نقش دارند، ارتباط برقرار کنید.

برای مثال: گروه های مذهبی حامی حقوق زنان می توانند با سطح دیگری از سیاست گذاران ارتباط برقرار کنند که خود گروه های زنان به تنهایی نمی توانند.

· به عنوان عناصر عملیاتی فعالیت کرده تا فشار بیشتری بر تصمیم گیرندگان نهایی وارد سازید. گروه بزرگی از سازمان ها و موسسات می توانند موضع قوی تری بر سر یک موضوع حساس و مهم داشته باشند تا این که هریک بخواهند به تنهایی این کار را انجام دهند.

برای مثال: ائتلافی از شرکت های متعلق به صنایع مختلف (تولیدی، بانکی، مخابراتی و غیره) می توانند در حمایت از یک سیاست از زوایای مختلف با یکدیگر همکاری نمایند.

برای مثال: اتحادیه های کارگری صنایع مختلف می توانند با یکدیگر فشار بیشتری برای احیای حقوق کار وارد نمایند.

· شبکه ای از حامیان ایجاد کرده و از آن برای استخدام داوطلبین بهره بگیرید. اعضای مختلف یک گروه می توانند پروژه های پیچیده را با یکدیگر به اشتراک بگذارند (بنا بر تجربه، دانش و منابع). هزینه ها می تواند میان اعضای ائتلاف تقسیم گردد. این نوع همکاری به سازمان های کوچک اجازه می دهد تا در فعالیت های بیشتری که ورای توان فردی آن ها است، مشارکت نمایند.

۶.۴: مزایا و معایب یک ائتلاف

هنگامی که شما گروه های مختلف را دور یکدیگر جمع می کنید، باید به مزایا و معایب آن نیز توجه داشته باشید.

مزایا:

· جلب حمایت بیشتر

· دسی یابی به اهداف ائتلاف در کنار یکدیگر

· توسعه ارتباطات با سیاست گذاران

· حمایت از اعضایی که خود به تنهایی قادر به انجام امور نیستند

· جذب منابع موجود از طریق ادغام آن ها و واگذاری کار به افراد دیگر در ائتلاف

· افزایش منابع برای راه اندازی یک کمپین

· ارتقا اعتبار و نفوذ کمپین

· کمک برای پیشبرد رهبری جدید

· ایجاد شبکه های فردی و سازمانی

معایب:

· صرف زمان زیاد برای امور مافوق وظائف عادی سازمانی

· نیاز به مصالحه در انجام امور و یا اتخاذ تاکتیک ها

· تسلیم اعضا به سازمان های قوی تر

· قدرت همیشه به طور مساوی میان اعضای ائتلاف تقسیم نمی شود، سازمان های بزرگ تر قدرت بیشتری در تصمیم گیری دارند

· سازمان ها همیشه برای کاری که در ائتلاف انجام می دهند، اعتبار کسب نمی کنند

· گاهی کل ائتلاف رسمیت کسب می کند نه افراد عضو آن

· اگر ائتلاف فرو بپاشد، این امر ممکن است به تمامی اعضا صدمه بزند

۶.۵: چگونگی ایجاد یک ائتلاف

شناسایی اعضای بالقوه ائتلاف

تصمیم گیری راجع به این که با چه گروه هایی می توان همکاری نمود بستگی به هدف خاص دارد. اعضای بالقوه یک ائتلاف می توانند از سازمان های مدنی، سازمان دهندگان جامعه، رهبران مذهبی و رهبران دیگر بخش های جامعه و مقامات دولتی باشند.

پس از شناسایی افراد و سازمان هایی که می توانند از اعضای ائتلاف شما باشند، شما نباید خود را به حامیان قدیمیتان محدود کنید. ائتلاف ها می توانند براساس جنسیت، قومیت و یا منافع باشد اما شما باید به گروه هایی نیز فکر کنید که به دنبال دست یابی به چیزی هستند خواه از طریق فعالیت در راستای اهداف کنشگری شما و خواه به دلیل منافعی که در برنامه های شما می بینند.

شما ممکن است مجبور باشید با افراد و گروه هایی کار کنید که چندان با آن ها موافق نیستید. پس از تهیه لیستی از اعضای بالقوه ائتلاف، شما می بایست رویکرد خود را محدود به گروه های خاص کنید. پاسخ به این سوال ها به شما در شناخت این گروه ها کمک خواهد کرد:

· هم ترازی در ماموریت کاری

· در چه حد منافع گروه مورد بحث با سازمان شما همسو می باشد؟

· آیا گروه ها بر سر پیام ها و مباحث کلیدی توافق می کنند؟

· آیا پتانسیلی وجود دارد که آن منافع به صورت رقابتی درآیند؟

· هم ترازی استراتژیک

· آیا همه بر سر یک استراتژی کلی توافق دارند؟

· نقاط قوت گروه

· چه کسی چه چیزی را بر سر میز می آورد؟

· آیا این سازمان ها قدرت جذب داوطلبین را دارند؟ آیا قابلیت جمع آوری کمک های مالی دارند؟ در زمینه کاری مورد بحث تخصص دارند؟ سیاست جامع و منحصر به فرد و یا چشم اندازی برای کار خویش دارند؟

· نقاط ضعف گروه

· آیا نکته منفی در جذب یک گروه به ائتلاف وجود دارد؟ برای مثال، آیا گروه از شهرت خوبی برخوردار نیست؟ آیا گروه در تقابل با گروه دیگری است که احتمالا با فعالیت های شما بیشتر هم خوانی دارد؟

· ظرفیت گروه

· آیا گروه این ظرفیت را دارد که به طور موثر مشارکتش در ائتلاف را مدیریت کند؟

· درگیری های آینده

· آیا ممکن است که سازمان شما با این گروه در آینده دچار درگیری شود؟ توجه داشته باشید که این به صورت لازم دلیل کافی نیست که شما با آن ها نزدیک نشوید. در واقع، اغلب ائتلاف ها متشکل از گروه های مختلف با دیدگاه های متفاوت از اعتبار بیشتری برخوردارند. با این حال، مهم است که این درگیری های بالقوه از ابتدا در نظر گرفته شوند.

· جذب

· آیا گروه هایی هستند که بتوان به آسانی آن ها را جذب کرد؟ برای ایجاد شتاب در فعالیت ها و کسب اعتبار، خوب خواهد اگر این گروه ها در ابتدا مورد توجه قرار گیرند.

به کارگیری اعضای ائتلاف

پس از شناسایی اعضای بالقوه ائتلاف و دانستن این که چگونه می توانند کمک کنند، گام بعدی نزدیک شدن به آن ها و تشویق آن ها به عضویت در ائتلاف است. در این راه این موارد را باید انجام دهید:

۱- تهیه لیست کاملی از اعضای بالقوه همراه با اطلات تماس آن ها

۲- ترتیب جلسه ای با افراد و یا رهبران سازمان

۳- ادغام گروه هایی که با آن ها ارتباط تنگاتنگ داشته

۴- حصول اطمینان از این که شما تمام اطلاعاتی که گروه ها نیاز دارند را در اختیارشان خواهید گذاشت. پاسخگو باشید و آن ها را مطلع نمایید

۵- آن ها را تشویق کنید تا از طرح کنشگری شما حمایت کنند

۶- آن ها را داخل تیم خود ادغام نمایید

در روند ایجاد ائتلاف، گروه باید درک درستی از ساختار خود و چگونگی تقسیم قدرت داشته باشد: این که چگونه تصمیمات گرفته می شوند، چگونه اطلاعات با اشتراک گذارده می شود، چگونه بابت فعالیت های ائتلاف پرداخت مالی صورت می گیرد، آیا اهداف و مقاصد گروه با کمپین همسویی دارد، و این که آیا ائتلاف می تواند تعهدات خود را در زمان مورد نظر به جا آورده و منابع را تامین نماید.

۶.۶: فعالیت های فراگستر

پس از ایجاد شبکه، گام بعدی تهیه طرحی است به منظور رساندن پیام خود در بخش های گوناگون جامعه. شبکه شما به عنوان ابزاری در رساندن پیام عمل خواهد کرد.

بیشتر روش های انتقال پیام به 4 بخش اصلی تقسیم می گردند:

۱- ارتباط مستقیم با مخاطبین اولیه

· ملاقات با مقامات دولتی

· جلسات گروهی

· ملاقات با رهبران کلیدی- روسای سازمان های غیردولتی، رهبران جنبش زنان، رهبران مذهبی…

· مذاکره با سازمان های غیر دولتی

۲- رسانه های پولی و رایگان

· رسانه های رایگان به آن هایی اشاره دارد که به طور رایگان درباره فعالیت شما بحث می کنند. این نوع پوشش رسانه ای ممکن است شامل مقاله ای درباره کنفرانس خبری شما، مصاحبه، نوشته سردبیر… باشد. رسانه های پولی به تبلیغات در اینترنت، اجاره برنامه در رادیو و تلویزیون و یا گرفتن بخشی از روزنامه اشاره دارد.

۳- فعالیت های تبلیغاتی

· ابزار تبلیغاتی مانند بروشورها، جزوات و آگهی ها

· برنامه های عمومی برای جلب توجه همگان مانند تظاهرات، اعتراض نامه ها و نشست ها

۴- فعالیت های ائتلافی

· نمایندگانی که از سوی شما درباره موضوع مورد نظر شما صحبت می کنند

· جلب تایید عمومی از سوی چهره های عمومی یا سازمان ها

این که کدام یک از این روش ها اولویت دارد بستگی به مخاطب شما داشته و این که چگونه به طور موثری می توان به آن ها دسترسی پیدا کرد.

در انتخاب یک روش موثر می بایست شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه را در نظر گرفت. بخش مربوط به فضای عمومی را بررسی کرده تا امکانات و محدودیت های جامعه خویش را شناخته تا بتوانید بهترین روش را برای انتقال پیام به کار گیرید.

[1] Mohajer, Fariba Davoodi. “Interview with Tavaana.” 2010.

[2]Parvin Ardalan

[3]Khorasani, p. 90-1.

[4]Asieh Amini,
اعتراض زنان در بیرون، ادامه‌ی کنشگری است
. Radio Zamaneh. November 1, 2010

[5]Mariam Hosein Khah

[6]Tahmasebi, Sussan.
“One Million Signatures Campaign: Answers to Your Most Frequently Asked Questions.”
Change for Equality. February 24, 2008.