Search

English

فاطمه سپهری؛ زنی از مشهد «مقدس» در جستجوی سکولار دموکراسی

«مردم داد بزنید. مردم منتظر معجزه نباشید. منتظر کسی که نجات‌دهنده شما باشد نباشید. از خارج و داخل با هم همراه بشوید. که جمهوری‌اسلامی را نمی‌خواهید و خواهان حکومت سکولار دموکرات هستید. دیگر بس است. ملت به پا خیزید. چهل سال حکومت جمهوری‌اسلامی بس است. من از همه شما ممنونم که صدایمان شدید. خواهش می‌کنم تنهایمان نگذارید».

این صدای «فاطمه سپهری»  بود در گفتگو با تلویزیون من‌وتو و پس از انتشار نامه ۱۴ نفر از زنان که در آن خواهان گذار از جمهوری اسلامی شده بودند. فاطمه سپهری از اصلی‌ترین اشخاص امضاکننده این نامه بود که به دلیل «همسر شهید»بودن، بیشتر مورد توجه واقع شد. اساسا با توجه به تبلیغات جمهوری‌اسلامی شاید برای عده‌ای عجیب باشد که چگونه است که یک «همسر شهید» حرف از سقوط جمهوری اسلامی و برپایی حکومتی سکولاردموکرات می‌زند؟

«اصغر سپهری»، برادر کوچک‌تر فاطمه سپهری، درباره این نکته و در گفتگو با آموزشکده توانا می‌گوید: «خواهرم اگرچه مذهبی باورمندی بود ولی انگیزه‌های سیاسی زیادی داشت و از همان ابتدا نگاه انتقادی داشت که این نگاه انتقادی پس از انتخابات مشکوک سال ۸۸ خیلی تشدید شد و کم‌کم به این باور رسید که این نظام به هیچ‌وجه ظرفیت اصلاح ندارد. او حتی در سال ۸۸ و در جریان تظاهرات انتخاباتی در مشهد از نیروهای حزب‌اللهی کتک خورد و نیز به مدت چند ساعت بازداشت شد».

اصغر سپهری که صاحب مدرک دکترای شیمی از دانشگاه ایالتی لوییزیانا در ایالات متحده است، به این نکته اشاره می‌کند که: «خواهرم اهل مطالعه است و کتاب‌هایی که به او معرفی می‌کردم را می‌خواند و مسائل سیاسی را نیز تعقیب می‌کرد». وقتی از او می‌پرسم چگونه خواهر او توانست این جسارت و جرات را به خرج دهد که در شهری همچون مشهد و در این شرایط خفقان امضاکننده  نامه‌ای با این خواسته‌های رادیکال باشد، می‌گوید: «به باور من شجاعت از دانایی آدم‌ها می‌آید. خواهرم سعی می‌کرد آنچه پیرامون او و در کشور می‌گذرد را دقیق‌تر دنبال کند و دریابد».

فاطمه سپهری متولد ۱۳۴۳ است. اگرچه نتوانست در سال‌های جوانی به علت مشکلات متعدد به دانشگاه برود ولی در سال ۱۳۸۳ و در ۴۰ سالگی در کنکور دانشگاه شرکت کرد و موفق شد در دوره لیسانس مدیریت بازرگانی در دانشگاه فردوسی مشهد قبول شود و مدرک کارشناسی خود را از این دانشگاه دریافت کند.

فاطمه سپهری به همراه حوریه فرج‌زاده (وسط) و نرگس منصوری (سمت راست) در تجمعی اعتراضی در مرداد ۹۸ بازداشت شدند

فاطمه سپهری  در ابتدای انقلاب اسلامی و آغاز جنگ صدمات زیادی از نظام تازه‌تاسیس جمهوری‌اسلامی دید. همسر او در جبهه جان خود را از دست داد. پس از این رخداد تلخ، بنیاد شهید به سراغ او که دختری کوچک در بر داشت، آمدند. اموال خانوادگی توسط بنیاد مصادره شد تا بنا به استدلال خودشان پس از سن قانونی فرزند به او بازگردانند. نهایتا خانواده ناگزیر شد به قیمت‌گذاری بنیاد تن دهد و پول آن توسط خانواده پرداخت شد ؛ همه به جرم اینکه او یک زن بود و نظام تازه‌تاسیس نیز قوانین خود را اساسا علیه زنان تنظیم کرده بود.

شاید با توجه به چنین تجربه تلخی بود که در بیانیه‌ای که فاطمه سپهری به همراه زنان دیگر امضا کرد بر «آپارتاید جنسیتی» برای نامشروع‌ جلوه‌دادن جمهوری‌اسلامی تاکید شد. در بخشی از آن نامه که در مرداد ۹۸ منتشر شد چنین آمده بود: « با اعتقاد به تساوی حقوق زن و مرد در تمامی عرصه‌ها مبتنی بر اعلامیه جهانی حقوق بشر، خواستار حکومتی سکولار دموکرات با حفظ تمامیت ارضی ایران عزیز هستیم که بتواند تضمین کننده حقوق زنان جامعه باشد. ما ۱۴ تن از کنشگران مدنی و فعالین حوزه حقوق زنان مصمم هستیم با شیوه‌ای مدنی و بدون خشونت، مبارزه خود را همچون پیش‌قراولان آزادی وطن با گفتن “نه به جمهوری اسلامی” تا رسیدن به خواسته‌های کامل خود ادامه دهیم. خواسته‌های ما یک مطالبه ملی و حقوق بشری‌ست که با پیوستن شما هموطنان به ما و حمایت از خواسته‌های ما می‌تواند به جنبشی فراگیر و سراسری تبدیل شود…».

فاطمه سپهری پس از انتشار این نامه و در پی حضور در یک تجمع اعتراضی مقابل دادگاه انقلاب مشهد بازداشت شد؛ به همراه چند تن دیگر و از جمله برادرش محمد حسین سپهری؛ در اعتراض به حکم سنگین زندان برای «کمال جعفری یزدی» که از امضاکنندگان نخستین نامه ۱۴ نفره بود که در خرداد ۹۸ منتشر شده بود. نامه‌ای که موجب تشویق زنانی از جمله فاطمه سپهری برای حمایت از خواسته‌های آن شد و آنان نیز به عنوان ۱۴ زن، بر رفتن جمهوری‌اسلامی تاکید کردند.

اصغر سپهری در گفتگو با آموزشکده توانا از مکان دقیق نگهداری برادر و خواهرش ابراز بی‌اطلاعی و نگرانی می‌کند. بنا به گفته او حتی روشن نیست که آنان اکنون در بازداشت اطلاعات سپاه بسر می‌برند یا وزارت اطلاعات. صدای فاطمه سپهری به اندازه کافی شنیده شده است و در خارج از کشور نیز نامه‌های حمایتی برای آنان منتشر شده است. 

انتشارات بیشتر ...