شرایط دشوار، رویدادهای ناگوار سیاسی و اجتماعی (مانند تجربه خشونت سرکوب بازداشت یا زندان) ممکن است افراد را با فشار طاقت‌فرسای ذهنی و روانی روبرو کند و آن‌ها را در مسیر خوشبختی، سلامت روانی و رشد و شکوفایی شخصیت دچار چالش کند.
بعضی عوامل آسیب‌رسان به روح و روان
- خشونت و سرکوب سیاسی
- مشاهده خشونت علیه دیگران
- نقض حقوق انسانی
- بازداشت و زندان
- تهدید و احضار
- تبعیض
- شکنجه
بر اساس حقوق بشر، هر انسانی حق دارد از آزادی و امنیت فردی برخوردار باشد و نباید مورد ظلم، شکنجه، مجازات‌های غیرانسانی یا گفتار و رفتار تحقیرآمیز قرار گیرد.
آسیب‌های روانی ناشی از سرکوب سیاسی و اجتماعی
- تخریب عزت نفس، کرامت و فردیت
- اضطراب
- خشم شدید و طولانی
- ترس مداوم
- شک، سوءظن و بی‌اعتمادی بلندمدت
- افسردگی
- احساس ناامید و درماندگی
- احساس گناه و شرم
- انزوا و تنهایی
بعضی عوامل فشارهای ذهنی و روانی در رابطه با زندان و بازداشت
- شوک اولیه دستگیری و ورود به زندان
- قطع یک‌باره رابطه با آشنایان و جداافتادگی از محیط عادی زندگی
- نگرانی و اضطراب ناشی از تهدیدها و نامعلوم‌شدن آینده
- احساس شرم و گناه (مثلا به دلیل تصور ایجاد مشکل برای خانواده یا سرزنش‌شدن)
- اختلال در خواب (بی‌خوابی، کم‌خوابی و …) بر اثر محیط زندان
- شکنجه روانی یا جسمی-روانی
- محیط خشن و تهدیدکننده درون بندهای زندان
- سلول انفرادی
- رفتار غیرمحترمانه و تهدیدآمیز از سوی مسئولین زندان
- محرومیت دارویی و غذایی
- مشکلات تطبیق دوباره بعد از آزادی (دوره بازگشت)
چه کسانی فشارهای ذهنی بیش‌تری را تجربه می‌کنند؟
- کنشگران، وکلای مدافع و روزنامه‌نگاران
- اطرافیان کنشگران (برای فشارآوردن به آن‌ها)
- عموم زنان مخالف حجاب اجباری
- افراد فعال در رسانه‌های اجتماعی
- شهروندان معترض به وضع موجود
بسیاری از مردم که حتی به طور مستقیم بازداشت نشده‌اند، ممکن است احساس کنند زندانی شرایط فعلی کشور هستند و قدرت تاثیرگذاری چندانی بر سرنوشت خویش ندارند.
این شهروندان نیز ممکن است نشانه‌های فشار روانی مشابه با بازداشت‌شدگان، زندانیان یا افراد شکنجه‌شده را از خود بروز دهند.
مراقبت و بهداشت ذهن و روان منحصر و محدود به هیچ گروه یا فرد خاصی نیست.
همه افراد به مراقبت و پرورش سلامتی ذهن و روان نیاز دارند؛ به‌ویژه افرادی که با حادثه (تروما) روبرو می‌شوند.