Search

English

شریعت، حکومت اسلامی و حقوق بشر

Sharia, Islamic Government, and Human Rights

ظهور گروهی مسلح به نام «دولت اسلامی» در عراق و سوریه، بار دیگر پرسش سازگاری اسلام و حقوق بشر را پررنگ کرد. از آغاز سده‌ی بیستم، جریان‌های اسلامی بسیاری در مصر٬ پاکستان٬ ایران و دیگر کشورها خواهان تشکیل حکومت اسلامی‌اند. یکی از مهم‌ترین ارکان اسلامی بودن حکومت آن است که «شریعت» را اجرا کند. اجرای شریعت از سوی دولت، ایده‌ی جدیدی است و  در سنت اسلامی سابقه ندارد. خلیفه یا حاکم در عهد قدیم، خلیفه یا حاکم اسلامی بود، بیشتر از آن جهت که حافظ امنیت سرزمین‌های اسلامی یا «دارالاسلام» به شمار می‌رفت.

اما مسئله‌ی «اجرای شریعت» فقط به «حکومت‌های اسلامی» مانند جمهوری اسلامی، طالبان و داعش محدود نمی‌شود. شریعت در عربستان سعودی که ظاهراً «حکومت دینی» ندارد، نیز اجرا می‌شود. در قانون‌های اساسی بیشتر کشورهای اسلامی بخش‌های مهمی از شریعت به ویژه در خصوص احوال شخصیه و آزادی‌های فردی و اجتماعی گنجانده شده است. به سخن دیگر، مسئله‌ی شریعت، بحرانی فراگیر برای مسلمانان جهان است.

اکنون نام «اجرای شریعت» و «حکومت اسلامی» با نقض گسترده‌ی حقوق بشر پیوند خورده است. آیا راهی برای آشتی دادن حقوق بشر و اسلام وجود دارد؟ آیا می‌توان شریعت یا نظام فقهی را با حقوق بشر سازگار کرد؟ آیا می‌توان حکومت اسلامی داشت، ولی حقوق بشر را نیز پاس داشت؟ آیا می‌توان مسلمان بود، ولی شریعت را نپذیرفت؟

با حضور مهدی خلجی، در هشت گفتار می‌کوشیم رابطه میان شریعت، حکومت اسلامی و حقوق بشر را بکاویم، تاریخ مفاهیم مربوط به آن را بررسیم و سرانجام ببینیم مسلمانان چه راه‌هایی برای مشروعیت بخشیدن به حقوق بشر می‌توانند جست‌وجو کنند. این گفتارها رویکردی فلسفی، تاریخی، معرفت‌شناختی و جامعه‌شناختی را در طرح مباحث پیش می‌گیرند.

 
آیا در اسلام انحصار تفسیر متون و تاریخ دین در دست روحانیت موجه است؟ در عصر جدید، با این پرسش دسته‌ای...
«اجرای شریعت» یا «پیاده کردن اسلام» شالوده‌ی اصلی ایده‌ی حکومت اسلامی است. وقتی دولت موظف می‌شود شریعت...
با شکل‌گیری خلافت عثمانی در سده‌ی چهاردهم میلادی و سلطنت صفوی در سده‌ی شانزدهم میلادی شریعت دستخوش تحولاتی...
مکتب‌های فقهی کی و چگونه شکل گرفتند؟ تفاوت‌های اصلی میان این مکاتب فقهی یا فقه اهل سنت و فقه شیعی چیست؟...
ایده‌ی شریعت در اسلام چگونه پدید آمد؟ مسلمانان اولیه چه دریافتی از مفهوم قانون الهی داشتند؟ ایده‌ی «سنت»...
در عصر جدید، فقه با نظام حقوقی اروپایی برخورد کرد. نظام‌های حقوقی و قضایی کشورهای مسلمان، پاره‌هایی از...
در دستگاه شریعت، تبعیض‌های سیستماتیک و ساختاری بر مبنای جنسیت، سن، موقعیت اجتماعی و اقتصادی (بردگی و...
شریعت یعنی قانون الهی. قانونی که واضع آن خداست. خدای قانون‌گذار یا «شارع مقدّس» کیست؟ چگونه خدایی است...

تاریخ

2014

برچسب‌ها

دوره‌های آموزشی ...